Yakin Badar shi ne mafi muhimmanci a cikin yakokin Musulunci na kaddara. A karo na farko an gwada mabiyan sabuwar bangaskiya cikin gwaji mai tsanani. Da a ce nasara ta kasance rabon sojojin maguzawa yayin da sojojin Musulunci suke a farkon ci gabansu da imanin Musulunci ya zo karshe.
Babu wanda ya san muhimmancin sakamakon yakin kamar Manzon Allah. Muna iya karanta zurfin damuwarsa a cikin addu’arsa kafin a fara Yaqi a lokacin da ya miqe yana roqon Ubangijinsa cewa: “Allah wannan shi ne Kuraishawa, ya zo da dukan girman kai da faxinsa yana qoqarin bata sunan ManzonKa, Allah ina roqonka. Don a wulakanta su gobe, Allah idan wannan ƙungiya ta musulmi za ta halaka a yau ba za a bauta maka ba!"1
A wannan yakin da rundunar maguzawa ta kunshi mayaka 950 kuma musulmi ba su wuce 314 ba (ciki har da Manzo) tsaron Musulunci ya kasance hade ne da abubuwa guda uku masu kama da na tsaro guda uku;
1. Siffar Manzo shugabancinsa da tsayin daka mara misaltuwa. Shi ne mafakar karshe ga musulmi a Badar da kuma duk yakin da ya halarta.
2. Hashimawa (dangin Annabi) karkashin jagorancin ‘Ali Ibn Abu Talib wadanda suka shiga wannan yakin a cikin duhun kai kuma suka fito da shaharar soji da ba ta misaltuwa.
Wasan da ya yi na soja ya zama abin shahara a tattaunawar ayarin Larabawa a duk fadin yankin Larabci.
3. Daruruwan sahabban manzo wadanda zukatansu suka cika da imani da shirin sadaukarwa. Da yawa daga cikinsu suna kallon shahada a matsayin riba daidai da rayuwa da nasara. Waxannan sahabbai na qwarai su ne rundunar musulunci ta farko ta kariyarta da katangar da Manzon ya kasance yana tsayawa a bayansa. Sun kasance masu tsaron gida kuma sun kasance maharan.
Amma dangin Manzo su ne wadanda ya kasance yana kiransu gabanin wani don su yi layya mai nauyi. Sun kasance suna tsayawa a farkon layin tsaro na bude wa sojojin hanya ta hanyar da suka yi a cikin layin makiya. Lokacin da aka fara kai hare-hare na gama-gari kuma duk sahabbai da suka halarci taron dangin Manzo su ne suka fi cutar da makiya. Haka suka kasance a Badar da yaqe-yaqe masu zuwa.
Yakin ya fara ne a lokacin da Utbah Ibn Rabi-ah dansa Al-Walid da dan uwansa Sheibah (dukkan su daga Umayyawa) suka tsaya a gaban sojojinsu na maguzawa, suka ce wa Annabi ya aiko musu da kwamandojinsu domin yin fage. Daruruwan sahabbai ne suka kewaye shi kuma da yawa daga cikinsu suna sa ran Annabi ya kira shi amma ya zabi ya fara da iyalansa.
Nauyin ya yi nauyi kuma mutanen da suke nasu ne kawai za su iya ɗauka. Ya kira Ali Al-Hamzah da Obeidah Ibn Al-Harith (dukkan iyalan Annabi) da su fuskanci mayaka uku.
‘Ali ya halakar da Al-Walid kuma Al-Hamzah ya kashe Utbah; sannan su biyun suka taimaki Obaidah akan abokin hamayyarsa Sheibah. Nan take Sheibah ya rasu, kuma Obeidah ita ce ta farko shahidi a wannan yakin. Ya rasu ne bayan ya rasa kafarsa.
Lokacin da aka fara farmakin gama-gari daruruwan sahabbai ne suka halarci yakin. Suka miƙa hadayu suka gamshi Ubangijinsu. Amma ’yan gidan Manzo sun bambanta. ‘Kokari Ali ya kasance na musamman a wannan yakin.
Lokacin da Hanthala Ibn Abu Sufyan ya fuskance shi, sai Ali ya shayar da idanunsa da duka daga takobinsa. Sai ya shafe Al-Aws Ibn Sa’eed ya gamu da Tuaima Ibn Uday ya canza masa da mashinsa yana mai cewa: “Kada ka yi jayayya da mu a wurin Allah bayan yau”.
Manzo ya dauki tsakuwa kadan a lokacin da yakin ya yi zafi sosai. Ya jħfa shi a kan fuskõkin mushrikai yana cẽwa: "Ka sanya fuskõkinku su ɓacẽwa. Maguzawa sun gudu ba su mayar da fuskokinsu ga kowa ba. Musulmi suka ci gaba da kashe su da kama fursunoni.
Maguzawa saba'in ne suka gamu da ajalinsu sannan musulmi suka karbe fursunoni saba'in daga cikinsu. Tarihi ya adana a cikin bayanansa hamsin ne kacal cikin sunayen cikin asarar arna saba'in. 22 ko ashirin da biyu 3 daga cikinsu sun mutu a hannun Ali.
Wannan yakin ya kafa harsashin daular Musulunci, kuma ya sanya daga cikin musulmi wani karfi da ya kamata mazauna Jazirar Larabci ta kasance.
Sai dai kuma kada mu manta da cewa, an dauki sahabbai dari uku da goma sha biyu wajen cimma kashi sittin na sakamakon yakin yayin da ‘Ali shi kadai ya samu akalla kashi arba’in. Ba ƙari ba ne a ce ƙoƙarin nasa wani muhimmin al'amari ne na kawo ƙarshen yaƙin. Da a ce mu rage masa kashi arba'in sakamakon yakin ya canza. A daya bangaren kuma idan muka rage wani sahabi guda daya a wannan yakin da sakamakon yakin ba zai canza ba.
1. Ibn Hisham Tarihin Annabi Part 2 shafi na 2. 621.
2. Ibn Hisham Tarihin Annabi shafi na 708-713.
3.Al-Waqidi Al-Maghazi (Oxford printing) Kashi na 1 shafi. 152.